Với sự phổ biến của các khái niệm bảo vệ sức khỏe, phòng tắm hơi đã dần trở thành một lựa chọn quan trọng cho thiết bị chăm sóc sức khỏe tại nhà. Một số nghiên cứu có thẩm quyền đã xác nhận rằng việc sử dụng phòng xông hơi thường xuyên mang lại những lợi ích đáng kể cho sức khỏe:
Một nhóm từ Đại học Đông Phần Lan đã tiến hành một nghiên cứu tiếp theo kéo dài 21 năm trên 2.315 nam giới trong độ tuổi 42-60 (được xuất bản trên JAMA). Nghiên cứu cho thấy những người sử dụng phòng xông hơi khô 4-7 lần một tuần có tỷ lệ tử vong thấp hơn đáng kể so với những người sử dụng chúng một lần một tuần; hơn nữa, những người dành hơn 19 phút mỗi buổi xông hơi có tỷ lệ tử vong thấp hơn 53% so với những người dành ít hơn 11 phút.
Một nghiên cứu tiếp theo khác kéo dài 15 năm trên 1.688 cư dân Phần Lan trong độ tuổi 53-73 (khoảng 50% nam và 50% nữ) đã xác minh rằng những người sử dụng phòng xông hơi khô 4-7 lần một tuần có nguy cơ tử vong vì bệnh tim mạch thấp hơn 70% so với những người sử dụng chúng mỗi tuần một lần. Kết luận này áp dụng cho cả nam và nữ.
Một cuộc khảo sát kéo dài 20 năm với hơn 2.000 nam giới trung niên cũng cho thấy những người sử dụng phòng tắm hơi 4-7 lần một tuần có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ thấp hơn 66% và nguy cơ mắc bệnh Alzheimer thấp hơn 65%. Trong khi đó, nguy cơ đột tử do tim và tử vong liên quan đến bệnh tim mạch vành của họ cũng giảm đáng kể.
Tuy nhiên, hai loại phòng xông hơi phổ biến trên thị trường là “xông hơi” và “xông hồng ngoại xa” thường khiến người tiêu dùng bối rối khi lựa chọn. Mặc dù cả hai đều thuộc danh mục liệu pháp nhiệt nhưng chúng khác nhau đáng kể về nguyên tắc làm việc, trải nghiệm người dùng, lợi ích sức khỏe cũng như đặc điểm lắp đặt và sử dụng. Bài viết này phân tích một cách có hệ thống những khác biệt cốt lõi giữa hai loại và cung cấp cơ sở lựa chọn khoa học dựa trên kết quả nghiên cứu mới nhất.
I. Sự khác biệt cốt lõi 1: So sánh các nguyên tắc làm việc
Sự khác biệt cơ bản giữa hai phòng xông hơi khô nằm ở phương pháp truyền nhiệt, quyết định trực tiếp đến trải nghiệm người dùng và tác dụng chức năng sau này:
-
Xông hơi ướt (Wet Sauna): Sử dụng các bộ phận làm nóng bằng điện để đun sôi nước và tạo ra hơi nước có nhiệt độ cao, tạo ra môi trường nóng ẩm trong không gian kín. Nhiệt độ thường được kiểm soát ở 40-55°C, với độ ẩm tương đối lên tới 80%-100%. Nhiệt tác động lên cơ thể con người thông qua "dẫn khí + bay hơi mồ hôi", đạt được chế độ sưởi ấm thụ động trong đó "sưởi ấm môi trường thúc đẩy sưởi ấm cơ thể".
-
Xông hơi hồng ngoại xa (Xông hơi khô): Nó phát ra tia hồng ngoại xa 8-14μm (với tần số gần bằng phổ hồng ngoại xa của cơ thể con người) thông qua sợi carbon, ống gốm hoặc màng gia nhiệt graphene (làm nóng nhanh, đạt nhiệt độ cài đặt trong 30 giây; độ đồng đều nhiệt độ là ± 2°C; hiệu suất chuyển đổi nhiệt điện vượt quá 95%; tuổi thọ trên 100.000 giờ). Những tia này có thể xuyên qua da 3-5 cm và tác động trực tiếp lên các mô dưới da, thực hiện chế độ sưởi ấm chủ động trong đó "cơ thể nóng lên tích cực thay vì bị môi trường làm nóng." Nhiệt độ môi trường xung quanh thường là 38-60°C, độ ẩm tương đối chỉ 30%-50%.
Tóm tắt cốt lõi: Xông hơi truyền nhiệt qua môi trường ẩm và nóng, trong khi xông hơi hồng ngoại xa tác động trực tiếp lên các mô dưới da thông qua tia hồng ngoại xa. Đây là nguyên nhân sâu xa của sự khác biệt về chức năng giữa hai loại.
II. Sự khác biệt cốt lõi 2: So sánh trải nghiệm người dùng
Sự kết hợp khác nhau giữa nhiệt độ và độ ẩm mang lại trải nghiệm cảm giác khác biệt cho hai phòng xông hơi khô. Sự khác biệt cụ thể như sau:
| Kích thước trải nghiệm |
Xông hơi ướt (Wet Sauna) |
Xông Hơi Hồng Ngoại Xa (Xông Hơi Khô) |
| Cảm giác nhiệt độ |
40-55°C, cảm giác nóng ẩm mạnh mẽ bao bọc cơ thể, hơi ấm rõ rệt trên bề mặt da |
38-60°C, khô nóng không có cảm giác bỏng rát da, nóng ấm rõ rệt bên trong cơ thể |
| Cảm giác độ ẩm |
Môi trường có độ ẩm cao, có hơi nước nhìn thấy được, cảm giác ẩm ướt khi thở, dễ đọng sương trên kính |
Môi trường có độ ẩm thấp, không khí khô ráo, không có cảm giác ngột ngạt khi thở, không đọng sương trên kính |
| Tình trạng đổ mồ hôi |
Đổ mồ hôi nhanh, lượng mồ hôi dính nhiều, cần bổ sung nước kịp thời |
Đổ mồ hôi nhẹ nhàng, độ bám mồ hôi thấp, cảm giác dính nhẹ trên cơ thể |
| Thời lượng chấp nhận được |
Đổ mồ hôi nhẹ nhàng, độ bám mồ hôi thấp, cảm giác dính nhẹ trên cơ thể |
Hầu hết mọi người có thể chịu đựng được 20-30 phút, ít cảm thấy mệt mỏi hơn |
Phản hồi của người dùng cho thấy phòng xông hơi ướt gây đổ mồ hôi nhanh khi bước vào, kèm theo cảm giác nóng ẩm; Xông hơi hồng ngoại xa mang lại hơi ấm dần dần thấm vào cơ thể, không dễ gây cảm giác ngột ngạt ngay cả khi ngồi yên. Điều này là do độ ẩm cao làm giảm hiệu quả thoát hơi nước từ niêm mạc hô hấp, đồng thời tia hồng ngoại xa làm nóng cơ thể thông qua sự cộng hưởng với tế bào của con người, tránh cảm giác khó chịu do nhiệt độ bề mặt tăng đột ngột.
III. Sự khác biệt cốt lõi 3: So sánh lợi ích sức khỏe
Dựa trên các nguyên tắc truyền nhiệt khác nhau, hai phòng xông hơi khô này có trọng tâm riêng biệt về lợi ích sức khỏe, cả hai đều được hỗ trợ bởi nghiên cứu chính thức:
(1) Ưu điểm về sức khỏe cốt lõi của xông hơi
-
Chăm sóc đường hô hấp: Hơi nước ấm có thể làm ẩm niêm mạc đường hô hấp, giảm khô và nghẹt mũi, đặc biệt thích hợp cho mùa thu đông hanh khô hoặc người bị viêm mũi. Các nghiên cứu cho thấy sử dụng thường xuyên phòng xông hơi ướt giúp giảm 27% nguy cơ viêm phổi và đối với những người sử dụng hơn 4 lần một tuần, nguy cơ này giảm 42% (dữ liệu từ People's Daily Online).
-
Bảo vệ tim mạch: Nó làm tăng nhanh nhiệt độ bề mặt trong thời gian ngắn, thúc đẩy sự giãn nở của mạch máu và tăng tốc độ lưu thông máu lên 30% -50% (tương đương với tác dụng của 30 phút đi bộ nhanh). Một nghiên cứu của Đại học Đông Phần Lan xác nhận rằng sử dụng phòng xông hơi ướt 2-3 lần một tuần có thể giảm 24% nguy cơ tăng huyết áp, đồng thời sử dụng 4-7 lần một tuần có thể giảm 70% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch.
-
Làm sạch da: Một lượng lớn mồ hôi có thể loại bỏ bụi bẩn khỏi lỗ chân lông và hơi nước làm mềm lớp biểu bì, cải thiện độ mịn của da từ 20% -30%. Nó đặc biệt thích hợp cho những người có làn da dầu.
(2) Ưu điểm sức khỏe cốt lõi của xông hơi hồng ngoại xa
-
Trị liệu nhiệt sâu và giảm đau: Tia hồng ngoại xa 6-14μm cộng hưởng với quang phổ của cơ thể con người và nhiệt có thể xuyên qua 5 cm vào mô dưới da, hiệu quả hơn 35% trong việc giảm đau nhức cơ so với xông hơi truyền thống. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Trị liệu Tâm lý và Tâm lý học cho thấy rằng sau khi sử dụng phòng xông hơi hồng ngoại xa hàng ngày trong 14 ngày, bệnh nhân bị đau mãn tính đạt tỷ lệ giảm đau 77%; hơn nữa, kết hợp xông hơi hồng ngoại xa 15 phút sau khi tập thể dục có thể làm giảm hơn nữa nguy cơ mắc các biến cố tim mạch gây tử vong (hiệu quả hơn so với chỉ tập thể dục).
-
Tăng cường trao đổi chất và tiêu thụ calo: Chế độ sưởi ấm từ trong ra ngoài thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Lượng calo tiêu thụ trong cùng thời gian sử dụng cao hơn so với xông hơi từ 15%-20%, tiêu hao khoảng 180-220 kcal/30 phút (tương đương với chạy bộ nhẹ).
-
Bảo vệ sức khỏe nhẹ nhàng và kiểm soát huyết áp: Môi trường có độ ẩm thấp tạo ít áp lực lên hệ tim mạch hơn, làm giảm huyết áp tâm thu trung bình từ 5-8 mmHg. Đối với bệnh nhân tăng huyết áp (loại không nặng) sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ sẽ an toàn hơn so với sử dụng phương pháp xông hơi ướt; đồng thời, sử dụng thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ (tương tự như cơ chế xông hơi ướt, cả hai đều đạt được bằng cách cải thiện tuần hoàn và bảo vệ thần kinh).
Lời khuyên quan trọng từ các chuyên gia y tế
-
Nguyên tắc cơ bản: Bất kể chọn loại phòng xông hơi nào, phải tuân thủ "nước + điều độ"—uống 300-500 ml nước ấm (tốt nhất là có chất điện giải) trước và sau mỗi lần sử dụng, tránh sử dụng khi bụng đói hoặc no và đạt được hiệu quả tối ưu bằng cách sử dụng 2-3 lần một tuần, mỗi lần 15-25 phút.
-
Nhóm chống chỉ định: Phụ nữ có thai, bệnh nhân mắc bệnh cấp tính và bệnh nhân tăng huyết áp nặng (huyết áp tâm thu > 180 mmHg) đều bị cấm sử dụng phòng xông hơi; bệnh nhân tiểu đường nên mang theo kẹo khi xông hơi để tránh hạ đường huyết; đối với người trên 60 tuổi, thời gian sử dụng ban đầu được khuyến nghị nên kiểm soát trong vòng 10 phút.
-
Biện pháp phòng ngừa: Xông hơi có thể làm giảm đau nhức cơ bắp, nhưng tác động của chúng đến nhiệt độ cốt lõi của cơ thể ít hơn so với tắm nước nóng và không thể thay thế việc tập thể dục thường xuyên. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự kết hợp giữa "thể dục nhịp điệu cao + sử dụng phòng tắm hơi tần suất cao" có thể làm giảm 69% nguy cơ tử vong do tim đột ngột (đáng kể hơn so với việc chỉ sử dụng phòng xông hơi khô hoặc tập thể dục một mình).
IV. Sự khác biệt cốt lõi 4: So sánh đặc điểm cài đặt và sử dụng
Từ góc độ ứng dụng gia đình, điều kiện lắp đặt và chi phí sử dụng là những cân nhắc chính. Những so sánh cụ thể như sau:
-
Không gian lắp đặt: Phòng xông hơi cần có đường cấp thoát nước dự trữ và yêu cầu cao về độ kín không gian (thích hợp cải tạo phòng tắm hoặc khu vực chuyên dụng); xông hơi hồng ngoại xa không cần cấp thoát nước mà chỉ cần nguồn điện. Các mô hình dành cho một người nhỏ chỉ chiếm 0,5-1㎡ không gian và có thể được đặt linh hoạt trong phòng ngủ hoặc ban công.
-
Tiêu thụ điện năng: Công suất của phòng xông hơi thường là 2-3 kW/giờ; công suất của phòng xông hơi hồng ngoại xa là 1-1,5 kW mỗi giờ, giúp chúng tiết kiệm năng lượng hơn khi sử dụng lâu dài.
-
Chi phí bảo trì: Phòng xông hơi ướt cần vệ sinh thang đo ống sưởi hàng tháng bằng dung dịch axit citric pha loãng 1:100 và ống sưởi cần được thay thế sau mỗi 2-3 năm (tiêu tốn 300-500 nhân dân tệ); tuổi thọ của màng sưởi graphene trong phòng xông hơi hồng ngoại xa là hơn 100.000 giờ và tuổi thọ của các bộ phận làm nóng bằng sợi carbon là khoảng 50.000 giờ. Chi phí bảo trì lâu dài chỉ bằng 1/5 so với xông hơi ướt.
V. Hướng dẫn lựa chọn khoa học: Tham khảo quyết định dựa trên nhu cầu
Dựa trên những khác biệt trên, người tiêu dùng có thể đưa ra những lựa chọn chính xác theo nhu cầu của mình:
Các kịch bản ưu tiên xông hơi
- Nhu cầu đổ mồ hôi nhanh và làm sạch sâu cho da, có không gian tắm riêng tại nhà;
- Sử dụng tại các địa điểm thương mại (trung tâm tắm, thẩm mỹ viện) để tái tạo trải nghiệm xông hơi nóng và ẩm truyền thống;
- Sử dụng vào mùa thu đông để giảm tình trạng khô và khó chịu ở đường hô hấp.
Các kịch bản ưu tiên xông hơi hồng ngoại xa
- Nhấn mạnh vào việc bảo vệ sức khỏe một cách nhẹ nhàng và giảm đau nhức cơ bắp (ví dụ: phục hồi sau khi tập thể dục) hoặc không thích môi trường ngột ngạt và có độ ẩm cao;
- Không gian lắp đặt hạn chế (ví dụ: căn hộ nhỏ) hoặc không có điều kiện cải tạo cấp thoát nước;
- Sử dụng chung trong gia đình (kể cả người già và trẻ em), yêu cầu bảo trì thấp, tiết kiệm năng lượng và độ an toàn cao hơn.
Đề xuất nâng cao
Hai loại phòng xông hơi này không loại trừ lẫn nhau và có thể sử dụng kết hợp tùy theo mùa - sử dụng phòng xông hơi hồng ngoại xa vào mùa hè (khô và không ngột ngạt, tránh sự chồng chất của nhiệt ẩm); sử dụng phòng xông hơi vào mùa đông (ấm và dưỡng ẩm). Những gia đình có điều kiện có thể áp dụng phương án “cải tạo một phần + bổ sung linh hoạt”: lắp đặt mô-đun xông hơi ướt trong phòng tắm và đặt một phòng xông hơi hồng ngoại xa nhỏ trong phòng ngủ/ban công để đáp ứng tối đa nhu cầu sức khỏe.
Tài liệu tham khảo
- Sử dụng chung trong gia đình (kể cả người già và trẻ em), yêu cầu bảo trì thấp, tiết kiệm năng lượng và độ an toàn cao hơn.http://m.ningxialong.com/c/091324032202025.html
- Đại học Đông Phần Lan, nghiên cứu theo dõi kéo dài 15 năm trên 1.688 nam giới và phụ nữ (nguy cơ tử vong do tắm hơi và bệnh tim mạch), People's Daily Online: http://m.toutiao.com/group/6633268014189904392/?upstream_biz=doubao
- Đại học Đông Phần Lan, nghiên cứu tiếp theo kéo dài 20 năm trên hơn 2.000 nam giới trung niên (nguy cơ tắm hơi và mất trí nhớ), People's Daily Online - Life Times: http://health.people.com.cn/n1/2017/0102/c14739-28992748.html
